กิจกรรม

 บ้านขุนไชยทอง เป็นหมู่บ้านที่เลี้ยงช้างมากที่สุดในจังหวัดสุรินทร์ เดิมทีบรรพบุรุษได้มีการคล้องช้างมาไว้ใช้งานและได้รับมรดกสืบต่อกันมาเป็นทอด ๆ ในอดีตที่ปู่ย่าตายายได้อพยพมาจากดินแดนติดกับชายแดนประเทศกัมพูชา ซึ่งเป็นชุมชนเขมรและกูย โดยได้ทำการขนสัมภาระ สิ่งของที่จำเป็น มีช้างเป็นพาหนะ โดยเห็นว่าพื้นที่ดังกล่าวมีแหล่งน้ำอยู่รอบ ๆ และมีทรัพยากรที่อุดมสมบูรณ์ เหมาะเป็นแหล่งอาหารของคนและช้าง จึงได้สร้างที่พักชั่วคราว ตลอดจนบุกเบิกพื้นที่เพื่อทำการปลูกข้าว และใช้ช้างเป็นแรงงานขนข้าวจากนา ต่อมาเมื่อมีผู้คนอพยพมาเป็นจำนวนมากขึ้น จึงได้ตั้งหมู่บ้านนี้ขึ้นมาใหม่ชื่อว่า "หมู่บ้านขุนไชยทอง"

          หากแต่ในอดีตหมู่บ้านแห่งนี้เคยเป็นหมู่บ้านที่ควาญพาช้างออกไปเร่ร่อนหาเงินตามจังหวัดต่าง ๆ นำมาซึ่งปัญหามากมาย จนมีโครงการ “พาช้างกลับบ้าน นำควาญคืนถิ่น” ของจังหวัดสุรินทร์ ที่เปลี่ยนวิถีชีวิตของหมู่บ้านช้างขุนไชยทอง จากที่เคยไปเร่ร่อนก็กลับมาอยู่กับครอบครัว เปิดเป็นโฮมสเตย์ส่งเสริมการท่องเที่ยวสร้างรายได้ให้กับชุมชน ตลอดจนเรียนรู้ประเพณีท้องถิ่นสำคัญ เช่น ประเพณีแห่เทียนเข้าพรรษา บุญบ้าน สงกรานต์ ก่อเจดีย์ข้าวเปลือก แซนโฎนตา บุญข้าวจี่ เซ่นปะกำช้าง เป็นต้น หากแต่กิจกรรมที่มักเรียกรอยยิ้มและความอบอุ่นจากนักท่องเที่ยว นั่นคือ การให้อาหารเลี้ยงช้าง การพาช้างเดินเที่ยวโดยไม่มีการขึ้นไปนั่งบนหลังช้าง และการพาช้างลงเล่นน้ำ

          เมื่อมีนักท่องเที่ยวเข้ามาเยี่ยมชมหมู่บ้านช้างขุนไชยทองมากขึ้น ทำให้ควาญช้างและคนในหมู่บ้านมีรายได้เลี้ยงตัวเองและครอบครัว ตลอดจนเรียกช้างให้กลับคืนถิ่น ทั้งนี้ จะสังเกตได้ว่าช้างทุกเชือกที่อยู่กับนักท่องเที่ยวจะไร้ซึ่งพันธนาการ เพราะผ่านการฝึกให้เชื่องและปรับตัวให้คุ้นเคยกับสภาพแวดล้อมเป็นที่เรียบร้อย